کامپوزیت دندان چیست؟ فواید و عوارض آن
کامپوزیت دندان که با نام‌های باندینگ کامپوزیت (composite bonding) یا باندینگ دندان نیز شناخته می‌شود، راه حلی برای آسیب‌های جزئی یا فاصله بین دندان‌ها است.
کامپوزیت دندان یک راه درمانی نیست و در کارهای زیبایی قرار دارد. از این روش برای پرکردن دندان‌های شکسته یا رفع تغییر رنگ آن‌ها استفاده می‌کنند. در کامپوزیت دندان یک روکش رزین را به دندان‌های می‌چسبانند که با آن ظاهر دندان‌ها زیبا و بدون نقص می‌شود. دندان‌پزشکان به گونه‌ای این روکش‌ها را می‌چسبانند که گویی دندان طبیعی شخص است. در این مقاله از بوران‌تک ما به بررسی انواع کامپوزیت دندان، مزایا و معایب این روش و چند موضوع دیگر می‌پردازیم.
انواع کامپوزیت دندان
موادی که از آن برای کامپوزیت استفاده می‌کنند متفاوت است و هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های مخصوصی دارند. در ادامه انواع کامپوزیت‌های موجود در بازار را برای شما معرفی کرده‌ایم:
-
کامپوزیت درشت دانه یا ماکروفیل
کامپوزیت درشت دانه جزء اولین انواع کامپوزیتی است که وارد بازار شده. این نوع ذرات بزرگی دارند که باعث مقاومت بالای آن‌ها می‌شود.
-
کامپوزیت ریز دانه یا میکروفیل
این نوع خلاف کامپوزیت‌های درشت دانه (ماکروفیل‌ها) از داوم کمتری برخوردار هستند.
-
هیبرید، میکروهیبرید و نانوهیبرید
باید گفت که این نمونه حد واسط بین ماکروفیل‌ها و میکروفیل‌ها است. این مواد فیلر بالایی دارند که باعث بالا رفتن استحکام و مقاومت در برابر ساییدگی می‌شود.
از معایب کامپوزید هیبرید می‌توانیم به کاهش زیبایی آن‌ها به مرور زمان به دلیل استهلاک اشاره کنیم.
-
نانو کامپوزیت‌ها
این نمونه نسل جدید کامپوزیت است که حاوی ذراتی به اندازه 20 نانومتر است. این ذرات به یکدیگر متصل شده و نانوکلاستر را تشکیل می‌دهند که یک ویژگی منحصربه‌فرد در نانو کامپوزیت‌ها به شمار می‌رود.
قرار گرفتن ذرات کوچک‌تر در کنار هم و تشکیل ذرات بزرگ‌تر باعث بالا رفتن استحکام و مقاومت در برابر ساییدگی و قابلیت پولیش می‌شود.
-
IPS ونیرها یا کامپوزیت IPS
از جدیدترین نمونه‌های کامپوزیت در بازار به شمار می‌رود که به علت داشتن ذراتی از جنس سرامیک نسبت به نسل‌های قبلی از ثبات رنگ و استحکام بالایی برخوردارند.
همچنین باید اشاره کرد که این نوع از کامپوزیت شباهات بیشتری به لمینت‌های سرامیکی دارند.
موارد استفاده از کامپوزیت دندان
از کامپوزیت به دلایل مختلفی استفاده می‌شود. در زیر تعدادی از موارد استفاده از آن ذکر شده است:
- اصلاح شکل و فرم دندان‌ها
- ترمیم فرم ظاهری دندان‌ها مانند دندان‌های ریز یا کوتاه
- ترمیم شکستگی‌ها
- اصلاح فاصله میان دندان‌ها
- سفید کردن بیش از حد دندان‌ها
- رفع بعضی به هم ریختگی‌ها و بی نظمی‌های دندان‌ها که نیازی به ارتودنسی ندارند
کامپوزیت دندان خرگوشی یا دندان‌های جلو
بیشترین میزان تقاضا برای انجام این کار، کامپوزیت دندان‌های جلو است. این موضوع به این دلیل است که بیشتر افراد تمایل دارند دندان‌های جلوی آن‌ها که بیشتر در معرض دید است، صاف، یکدست، بدون عیب و مرتب دیده شود و لبخند زیباتری داشته باشند.
این کار معمولا روی 8 تا 10 دندان جلویی انجام می‌شود.
سفید کردن دندان‌ها با کامپوزیت دندان
کامپوزیت دندان می‌تواند راه‌حلی برای لکه‌گیری دندان‌ها و پرکردن فاصله بین آن‌ها باشد. از این روش می‌توان در کنار سایر درمان‌های سفیدکننده دندان استفاده کرد تا به افراد کمک کند لبخندی زیباتر داشته باشند.
اگر برای سفید کردن دندان‌های خود به دندانپزشک مراجعه کنید، در ابتدا به شما توصیه می‌کند که روش‌های دیگر را برای سفیدکردن دندان‌های خود استفاده کنید و سفیدی دندان خود را به سطح دلخواه برسانید. در صورت عدم دریافت نتیجه مد نظر، سفید کردن دندان‌های خود را با کامپوزیت انجام دهید.
همچنین برای انجام ترمیم دندان‌ها (پر کردن فواصل بین دندانی و ترمیم شکستگی‌ها)، دندانپزشک از شما می‌خواهد با انجام یکسری کارها تا جایی که می‌توانید دندان‌های خود را سفید کنید، زیرا هنگامی که پزشک کامپوزیت انتخاب شده با توجه به رنگ دندان‌های شما را روی دندان مورد نظر قرار دهد، امکان سفید کردن آن کامپوزیت تا حد مشخصی امکانپذیر است.
روند درمان کامپوزیت دندان به چه صورتی است؟
برای انجام این کار روند زیر طی می‌شود:
- در ابتدا پزشک دندان‌های مود نظر شما را بررسی می‌کند و اگر نیاز به رفع پوسیدگی و درمان داشته باشند، کارهای درمانی را انجام می‌دهد
- در مرحله بعد پزشک با توجه به رنگ دندان‌های شما، رنگ رزین را انتخاب می‌کند تا بیشترین هماهنگی بین دندان‌های شما و کامپوزیت وجود داشته باشد
- سپس با دستگاهی سطح دندان مورد نظر را زبر می‌کند
- بعد با مایعی روی آن را می‌پوشاند تا رزین روی آن قرار بگیرد
- بعد از این مرحله رزین را به شکل مورد نیاز قالب‌گیری می‌کند
- قبل از اینکه زرین به صورت کامل شکل بگیرد، با اشعه ماوراء بنفش آن را سخت می‌کند
- در مرحله آخر دندانپزشک روکش قرار داده شده را صیقل می‌دهد تا زمانی که با بقیه دندان مطابقت پیدا کند
چگونه از کامپوزیت دندان خود مراقبت کنم؟
در اینجا چند نکته برای اطمینان از سالم ماندن و عدم ایجاد لکه روی کامپوزیت‌ها ارائه شده‌است:
- تا 48 ساعت پس از انجام عمل از مصرف چای، قهوه و مواد غذایی رنگ‌دار (مانند آب هوریچ، آب انار و…) خودداری کنید
- دندان‌های خود را مرتب مسواک بزنید و برای حفظ سلامت دهان و دندان خود به صورت منظم به متخصص بهداشت مراجعه کنید. این کارها به پیوند کامپوزیت شما کمک می‌کند تا تمیز و بدون لکه بماند. توجه داشته باشید که روکش‌ها به اندازه یک دندان معمولی محکم نیستند، بنابراین مهم است که اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از آسیب انجام دهید
- اگر سیگاری هستید، سیگار کشیدن را ترک کنید
- در صورت داشتن بیماری‌های گوارشی یا مشکل در بزاق (ایجاد جرم بین دندان‌ها به دلیل نوع بزاق دهان) از دهان‌شویه برای جرم‌گیری و تمیزی دهان و دندان‌های خود استفاده کنید
طول عمر کامپوزیت چقدر است؟
عمر مفید کامپوزیت دندان به مراقب از آن بستگی دارد. هرچه میزان خودمراقبتی‌ها بیشتر باشد، طول عمر روکش نیز بالا می‌رود. اما به طور کلی عمر مفید این نوع روکش‌ها بین 5 تا 7 سال است.
از جمله عواملی که روی عمر این کامپوزیت‌ها اثر می‌گذارند، شامل:
- جنس کامپوزیت
- کیفیت نصب آن
- مراقبت‌های بعد از انجام
- ترمیم‌های لازم در صورت نیاز
فواید کامپوزیت دندان چیست؟
این روش فوایدی دارد که از آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کامپوزیت معمولا تنها با یک بار مراجعه به دندانپزشک قابل انجام است. این روش یک راه سریع و موثر برای رفع مشکلات جزئی زیبایی دندان‌ها به شمار می‌رود
- یکی دیگر از مزایای کامپوزیت دندان این است که به محض قرارگیری در محل مورد نظر با استفاده از اشعه ماوراء بنفش سخت می‌شود و در نتیجه در انتهای جلسه درمانی می‌توان از آن دندان به راحتی استفاده کرد
- برای قراردادن روکش یا روکش‌ها نیاز به تراشیدن و کوچک کردن دندان‌ها نیست، بلکه در این روش تنها بخشی از سطح دندان را زبر می‌کنند تا به چسبندگی رزین روی دندان کمک کند
- کامپوزیت دندان روشی ارزان‌تر برای ترمیم و اصلاح دندان‌ها است و باید گفت که نسبت به روش‌های دیگر مانند لمینیت هزینه کمتری دارد
- با رعایت بهداشت دهان دندان به صورت منظم می‌توان از این روکش‌ها سال‌ها استفاده کرد
- عدم آسیب دیدن مینای دندان بعد از انجام کامپوزیت
- قابلیت ترمیم و اصلاح هر کامپوزیت به صورت جداگانه ( در لمینت امکان ترمیم یک قسمت از روکش وجود ندارد)
- انجام شدن کار در یک جلسه
- برخلاف لمینت در این روش قابلیت برداشتن روکش و استفاده از دندان به صورت نرمال وجود دارد
- عدم ایجاد حساسیت بعد از نصب ونیر کامپوزیت
توجه داشته باشید که در این روش، مراجعه کننده در انتهای جلسه، بدون اینکه آسیب بیشتری به دندان‌ها و لثه خود وارد کرده باشد، یک لبخند زیبا و بدون نقص خواهد داشت.
معایب یا عوارض کامپوزیت دندان
هر روش درمانی یکسری عوارض دارد. از عوارض کامپوزیت دندان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- روکش‌ها به دلیل مصرف قهوه، چای و مواد غذایی به مرور زمان دچار زردی و تغییر رنگ می‌شوند. برای رفع این رنگ و جرم‌ها هر چند وقت یکبار باید به دندانپزشکی مراجعه کرد و دندان‌ها را پالیش (پولیش) کرد. توجه داشته باشید که میزان زردشدگی کامپوزیت‌ها نسبت به لمینت سرامیکی بیشتر است
- از کامپوزیت برای یک یا حداکثر چند دندان می‌توان استفاده کرد، اما در صورتی که تعداد بیشتری از دندان‌ها به اصلاح نیاز داشته باشند، این روش پیشنهاد نمی‌شود
- کامپوزیت مقاومت کمتری نسبت به لمینت دارد، بنابراین زودتر آسیب می‌بیند
- از این روکش برای ترمیم دندان‌های آسیاب استفاده نمی‌کنند زیرا مقاومت بالایی ندارد
- قبل از انجام کامپوزیت نیاز به ترمیم دندان‌ها وجود دارد (مانند رفع پوسیدگی)
- امکان ایجاد التهاب در لثه‌ها در صورت انجام این کار به صورت نادر وجود دارد
- امکان ایجاد پوسیدگی در دندان‌های زیر روکش وجود دارد
- معمولا این گونه کارهای ترمیم و اصلاحی دندان جزء خدمات درمانی حساب نمی‌شود؛ زیرا بیماری نیست و در صورت عدم درمان، هیچ مشکلی برای بیمار پیش نمی‌آید. از این رو هزینه‌های آن‌ها شامل خدمات بیمه قرار نمی‌گیرد و شخص باید تمام هزینه را به صورت آزاد پرداخت کند
هزینه کامپوزیت دندان؟
قیمت انجام کامپوزیت دندان مانند سایر درمان‌ها متفاوت است. از عوامل تاثیرگذار روی قیمت کامپوزیت دندان می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
- مواد و نوع کامپوزیت
- نوع ترمیم (به عنوان مثال ترمیم شکستگی دندان یا برطرف کردن فاصله بین دندان‌ها)
- تعداد کامپوزیت‌های مورد نیاز
- دکتر و میزان تخصص آن
جایگزین‌های کامپوزیت دندان چیست؟
گزینه‌های جایگزین معمول برای کامپوزیت عبارت‌اند از:
- روکش‌ها
روکش یک قالب نازک است که از مواد چینی ساخته شده و به سطح جلویی دندان‌ها می‌چسبد. همچنین می‌توان از آن‌ها برای پوشاندن شکاف‌های دندانی استفاده کرد. این نوع از شکاف‌ها معمولا با درمان از طریق ارتودنسی پر نشده‌اند.
- تاج
تاج به صورت یک کلاه دندانی شکل است که روی کل قسمت قابل مشاهده دندان قرار می‌گیرد. از دندانی که روی آن تاج قرار دارد می‌توان مانند سایر دندان‌ها استفاده کرد و باید گفت که مقاومت بالایی دارد.
توجه داشته باشید که اگر جنس روکش تاج را از نوع چینی انتخاب کنید، عملا نمی‌توان آن را از سایر دندان‌ها تشخیص داد، زیرا شباهت بالایی با دندان‌های طبیعی دارد.
توجه: هر دو روش گفته شده باعث آسیب به دندان‌ها می‌شوند. به عنوان مثال در روش روکش از نوع تاج چینی، به دلیل اینکه بتوانند این روکش را روی دندان‌ها قرار دهند باید مقداری از سطح دندان را بتراشند، این کار باعث آسیب دائمی به دندان‌ها می‌شود.
کامپوزیت دندان یک روش سریع، کم هزینه و غیر تهاجمی بوده و در صورت آسیب یا شکستگی به راحتی قابل ترمیم است.
خلاصه
کامپوزیت دندان یکی از روش‌های لمینت دندان است که برای اصلاح و ترمیم ظاهری دندان‌ها از آن استفاده می‌شود. در این روش از ماده‌ای به نام رزین استفاده می‌شود که باید گفت همان ماده‌ای است که برای پرکردن دندان‌ها از آن به کار می‌برند. برای کامپوزیت دندان نیازی به گرفتن قالب و ساخت روکش در آزمایشگاه نیست. به همین دلیل دندانپزشک می‌تواند در همان جلسه معاینه، مشکل را بررسی و رفع کند.
کامپوزیت دندان نسبت به لمینت ارزان‌تر بوده اما برخلاف آن در صورت مشکل یا شکستگی قابلیت ترمیم دارد.