5 نوع بدرفتاری با سالمندان؛ 15%کهنسالان مورد آزار قرار می‌گیرند!
بدرفتاری با سالمندان پدیده شومی است که پژوهش‌ها نشان می‌دهد همه موارد آن شایعه نیست و گاهی به واقعیت تبدیل می‌شود. بدرفتاری با سالمندان یا سالمندآزاری، یک معضل اجتماعی به شمار می‌رود که جامعه هدف آن، کهنسالان هستند و آن‌ها جزء آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند. این پدیده نامبارک که از دیرباز وجود داشته، در دنیای مدرن امروزی نیز همچنان به چشم می‌خورد. در این مقاله از بوران‌تک می‌خواهیم به موضوع سالمندآزاری و بررسی همه جوانب آن بپردازیم.
بدرفتاری با سالمندان چیست؟
بدرفتاری با سالمندان شامل اعمالی است که سبب آسیب فیزیکی، روحی، اجتماعی یا مالی شخص کهنسال شود و کیفیت زندگی او را کاهش دهد.
این موضوع می‌تواند شامل انجام ندادن برخی اعمال نیز شود که موجب آزار شخص کهنسال شده و به سلامتی او آسیب بزند.
این روزها هرازچندگاهی فیلمی از آزار سالمندان به ویژه در مراکز نگهداری آنان مثل خانه سالمندان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی وایرال می‌شود. این فیلم‌ها باعث آزار روح و روان هر انسانی شده و احساسات عمومی را جریحه‌دار می‌کند.
هرچند برخی از خبرهای سالمندآزاری تکذیب می‌شود، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد این معضل اجتماعی در دنیا و و کشور ما در واقعیت اتفاق می‌افتد.
از بدرفتاری با سالمندان گاهی با عنوان سورفتار با سالمندان نیز یاد می‌شود که می‌تواند توسط فرزندان، خویشاوندان یا اشخاص غریبه که به نوعی با آن‌ها در ارتباط هستند، اتفاق بیفتد.
بدرفتاری با سالمندان مختص زندگی مدرن امروزی نیست و می‌دانیم که از گذشته نیز وجود داشته است.
شاید تفاوتی که امروزه ایجاد شده، اطلاع‌رسانی بهتر و درنتیجه حساسیت بیشتر افکار عمومی روی این موضوع باشد.
بنابراین همان‌طور که گفتیم این پدیده از دیرباز هم وجود داشته، اما شاید در گذشته سالمندان آن را کمتر عنوان می‌کردند، به ویژه اگر اذیت و آزار از سوی فرزندان باشد.
به این پدیده گاهی پیرآزاری هم می‌گویند و برای اینکه چنین اتفاقی در برخورد ما با کهنسالان یا پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ‌هایمان ایجاد نشود؛ باید بدانیم چطور از آنان نگهداری کنیم.
همچنین چگونه به آنان کمک برسانیم که شخصیت آنان حفظ شود و غرورشان خدشه‌دار نشود.
یکی از اصلی‌ترین اصولی که در برخورد با کهنسالان باید رعایت کنیم، محبت و توجه به آنان است. باید واقع‌بین باشیم و بپذیریم که محبت به سالمندان مثل محبت به همسر نیست که دوطرفه باشد.
زیرا ممکن است یک کهنسال در پاسخ به محبت شما به اقتضای سنش، رفتاری کند که درخور محبتی نباشد که شما با او داشته‌اید. بنابراین گاهی ممکن است محبت به کهنسالان یک طرفه باشد.
در سوی دیگر کهنسالان مثل بچه‌های کم سن و سال نیستند که محبت به آن‌ها جذاب باشد و گاهی به دلیل شرایطی که پیری برای آن‌ها ایجاد کرده، ممکن است کج‌خلقی کنند.
با این وجود وظیفه انسانی همه ما است که کهنسالان را تکریم کنیم به ویژه اگر پدر و مادر ما باشند. دقت کنید که این محبت نباید حالت ترحم پیدا کند و باید با احترام همراه باشد.
بنابراین با علم به همه این مسائل، باید در برخورد با کهنسالان فارغ از اینکه آنان چه پاسخی به ابراز محبت یا کمک‌های ما می‌دهند؛ همواره با احترام و مهربانی رفتار کرد.
در برخورد با کهنسالان باید همه این شرایط را درک کنیم و وضعیت‌هایی که ممکن است ایجاد شود را پیش‌بینی کنیم تا هیچ‌گاه از کوره در نرویم یا رفتاری نکنیم که آسیبی روحی یا جسمی به این قشر آسیب‌پذیر از لحاظ روانی و فیزیکی، وارد شود.
5 نوع بدرفتاری با سالمندان
انواع مختلفی از بدرفتاری در مراقبت سالمندان وجود دارد:
1- آزار فیزیکی
آزار فیزیکی زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی با ضربه زدن، هل دادن یا سیلی زدن به بدن آسیب برساند. این امر همچنین ممکن است شامل محدود کردن یک فرد مسن برخلاف میل او باشد، مانند قفل کردن درب اتاق یا بستن آن‌ها به مبلمان.
2- سورفتار عاطفی
سورفتار عاطفی که گاهی به آن سورفتار روانی نیز گفته می‌شود، می‌تواند شامل گفتن کلمات آزاردهنده، فریاد زدن، تهدید یا نادیده گرفتن مکرر سالمند توسط مراقب باشد.
دور نگه داشتن شخص کهنسال از دیدن دوستان نزدیک و خویشاوندان، شکل دیگری از سورفتار عاطفی است. بی‌توجهی زمانی اتفاق می‌افتد که مراقب سعی نمی‌کند به نیازهای سالمند پاسخ دهد.
این امر ممکن است شامل عدم پاسخگویی و رفع نیازهای فیزیکی، عاطفی و اجتماعی یا خودداری از غذا، دارو یا دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی باشد.
3- رها کردن
رها کردن یعنی تنها گذاشتن یک فرد مسن که نیاز به کمک دارد بدون برنامه‌ریزی برای مراقبت از او.
4- سواستفاده جنسی
سواستفاده جنسی شامل اقدامی است که یک فرد مسن را مجبور می‌کند تا اعمال جنسی را تماشا کند یا بخشی از آن باشد.
5- سوءاستفاده مالی
سواستفاده مالی زمانی اتفاق می‌افتد که پول یا وسایل از یک فرد مسن دزدیده شود. این امر می‌تواند شامل جعل چک، گرفتن مزایای بازنشستگی یا تامین اجتماعی شخص دیگری یا استفاده از کارت‌های اعتباری و حساب‌های بانکی شخص کهنسال بدون اجازه او باشد.
این امر همچنین شامل تغییر نام در وصیت‌نامه، حساب بانکی، بیمه‌نامه عمر یا مالکیت خانه بدون مجوز است.
آمار بدرفتاری با سالمندان
یک نفر از هر 6 نفر 60 سال و بالاتر در سال گذشته نوعی سورفتار را در محیط‌های اجتماعی تجربه کرده‌اند.
میزان سورفتار با سالمندان در موسساتی مانند خانه‌های سالمندان و مراکز مراقبت طولانی‌مدت بالا است، به طوری که از هر 3 کارمند، 2 نفر گزارش می‌دهند که در سال گذشته مرتکب سورفتار شده‌اند.
میزان سورفتار با سالمندان در طول همه‌گیری COVID-19 افزایش یافته است. سالمندآزاری می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی جدی و عواقب روانی طولانی‌مدت شود.
پیش‌بینی می‌شود که سالمند آزاری افزایش یابد زیرا بسیاری از کشورها در حال تجربه سریع پیر شدن جمعیت هستند.
جمعیت جهانی افراد 60 ساله و بالاتر بیش از دو برابر خواهد شد و از 900 میلیون نفر در سال 2015 به حدود 2 میلیارد نفر در سال 2050 خواهد رسید.
سالمند آزاری یک مشکل مهم بهداشت عمومی است. یک بررسی در سال 2017 از 52 مطالعه در 28 کشور آمریکا از مناطق مختلف تخمین زد که در طول سال گذشته از هر 6 نفر یک نفر (15.7درصد) در سن 60 سال و بالاتر مورد سورفتار قرار گرفته است.
اگرچه داده‌های دقیق محدود است، این بررسی تخمین‌هایی از شیوع بدرفتاری با سالمندان را ارائه می‌دهد که تحت تاثیر انواع مختلف سورفتار قرار گرفته‌اند.
داده‌های مربوط به گستردگی مشکل در موسساتی مانند بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان و سایر مراکز مراقبت طولانی‌مدت کمیاب است.
با این حال، بررسی مطالعات اخیر در مورد سورفتار با سالمندان در محیط‌های سازمانی نشان می‌دهد که 64.2درصد از کارکنان گزارش کرده‌اند که در سال گذشته نوعی سورفتار را مرتکب شده‌اند.
به عنوان مثال، یک مطالعه در ایالات متحده نشان می‌دهد که آمار بدرفتاری با سالمندان ممکن است تا 84درصد افزایش یافته باشد.
در سطح جهانی، پیش‌بینی می‌شود که تعداد موارد سواستفاده از سالمندان افزایش یابد، زیرا بسیاری از کشورها جمعیت‌شان به سرعت در حال پیر شدن هستند.
حتی اگر نسبت قربانیان آزار سالمندان ثابت بماند، تعداد قربانیان در جهان به دلیل پیری جمعیت به سرعت افزایش پیدا می‌کند و تا سال 2050 به حدود 320 میلیون قربانی خواهد رسید. زیرا جمعیت جهانی افراد 60 ساله و بیشتر تا سال 2050 به 2 میلیارد نفر افزایش خواهد یافت.
عواقب بدرفتاری با سالمندان
سالمندآزاری می‌تواند پیامدهای جدی جسمی و روانی، مالی و اجتماعی داشته باشد، از جمله به عنوان مثال آسیب‌های جسمی، مرگ و میر زودرس، افسردگی، زوال شناختی، ضرر مالی و استقرار در خانه‌های سالمندان.
برای افراد مسن‌تر، عواقب سورفتار می‌تواند جدی‌تر باشد و بهبودی ممکن است بیشتر طول بکشد.
عوامل بدرفتاری با سالمندان
ویژگی‌های فردی که خطر تبدیل شدن به قربانی سورفتار را افزایش می‌دهند شامل وابستگی، ناتوانی، سلامت جسمانی ضعیف، اختلال شناختی، سلامت روانی ضعیف و درآمد کم است.
ویژگی‌های فردی که خطر تبدیل شدن به عامل سورفتار را افزایش می‌دهند شامل بیماری روانی، مصرف مواد مخدر و مشکلات مالی است.
نوع رابطه به عنوان مثال، همسر و فرزند ممکن است با خطر بالای سواستفاده همراه باشد اما این عوامل بسته به کشور و منطقه متفاوت است.
عواملی در سطح اجتماعی مرتبط با سالمندآزاری ممکن است شامل پیری بیشتر جامعه و برخی هنجارهای فرهنگی مانند عادی‌سازی خشونت باشد. حمایت اجتماعی و توانایی زندگی به تنهایی؛ احتمال سورفتار با سالمندان را کاهش می‌دهد.
علائم بدرفتاری با سالمندان
هنگام ملاقات با یک فرد مسن در خانه یا مرکز مراقبت از سالمندان، ممکن است علائم بدرفتاری با سالمندان را مشاهده کنید. امکان دارد متوجه شخصی با این علائم شوید:
- شرکت در فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برد را متوقف می‌کند
- آشفته به نظر می‌رسد، با موهای شسته نشده یا لباس‌های کثیف
- مشکل خواب دارد
- بی‌دلیل وزن کم می‌کند
- گوشه‌گیر می‌شود یا تحریک شده یا خشونت‌آمیز عمل می‌کند
- نشانه‌هایی از ضربه خوردن یا تکان مداوم و عدم‌تعادل به جلو و عقب را نشان می‌دهد
- دارای کبودی، سوختگی، بریدگی یا جای زخم بدون دلیل است
- دارای شکستگی عینک، فریم یا علائم فیزیکی تنبیه یا برخورد خشن است
- ایجاد زخم بستر یا سایر شرایط قابل پیشگیری
- فاقد وسایل کمک پزشکی (عینک، واکر، دندان مصنوعی، سمعک، داروها)
- دارای اخطاریه تخلیه برای اجاره پرداخت نشده، اخطار دیرکرد رهن یا تخلیه خانه
- دارای شرایط زندگی خطرناک، ناایمن یا غیربهداشتی است
- با وجود منابع مالی کافی، مراقبت ناکافی انجام شده یا صورت‌حساب‌ها پرداخت نشده که نشانگر سواستفاده مالی از منابع مالی شخص کهنسال از سوی فردی دیگر است
اگر علائم بدرفتاری با والدین را مشاهده کردید، سعی کنید با بزرگان فامیل اشخاص باتجربه اطراف‌تان صحبت کنید تا متوجه شوید که چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
به عنوان مثال، بدرفتاری با سالمندان ممکن است از طرف شخص دیگری باشد و نه از جانب شخصی که در خانه سالمندان مسئول مراقبت است.
از همه مهم‌تر، کمک بگیرید یا آنچه را که می‌بینید به مسئولین مربوطه گزارش دهید.
شما نیازی به اثبات وجود بدرفتاری با سالمندان ندارید. مسئولین مربوطه و اشخاص متخصص و باتجربه این موضوع را بررسی می‌کنند، شما فقط گزارش دهید.
چه اشخاصی قربانی بدرفتاری با سالمندان می‌شوند؟
بیشتر قربانیان آزار و اذیت را زنان تشکیل می‌دهند. قربانیان احتمالی افرادی مسن که خانواده یا دوستانی در نزدیکی ندارند یا دارای معلولیت، مشکلات حافظه یا زوال عقل هستند.
بدرفتاری با سالمندان ممکن است برای هر فرد مسنی اتفاق بیفتد، اما اغلب بر کسانی تاثیر می‌گذارد که برای انجام فعالیت‌های زندگی روزمره از جمله حمام کردن، لباس پوشیدن و مصرف دارو به دیگران نیازمندند.
افرادی که ضعیف هستند ممکن است قربانیان آسانی به نظر برسند و بیشتر در معرض بدرفتاری با سالمندان قرار بگیرند و اذیت شوند.
پیشگیری از بدرفتاری با سالمندان
راهبردهای زیادی برای پیشگیری و پاسخگویی به بدرفتاری با سالمندان امتحان شده است؛ اما شواهد مبنی بر اثربخشی این مداخلات در حال حاضر محدود است.
استراتژی‌هایی که در نظر گرفته می‌شوند، شامل مداخلات مراقبت هستند که خدماتی را برای کاهش بار مراقبت ارائه می‌کنند.
برنامه‌های مدیریت پول برای افراد مسن آسیب‌پذیر مقابل استثمار مالی؛ خطوط کمک و پناهگاه‌های اضطراری جزء این اقدامات هستند.
چه کسانی می‌توانند کمک کند؟
سالمند آزاری به خودی خود متوقف نمی‌شود. شخص دیگری باید وارد عمل شود و کمک کند. بسیاری از سالمندان از گزارش بدرفتاری خجالت می‌کشند یا می‌ترسند که اگر گزارش کنند، به سو‌استفاده‌گر برمی‌گردد و وضعیت را بدتر می‌کند.
اگر فکر می‌کنید کسی را که می‌شناسید از نظر جسمی، عاطفی یا مالی مورد آزار قرار گرفته؛ زمانی که شما دو نفر تنها هستید با او صحبت کنید. به او بگویید فکر می‌کنید مشکلی وجود دارد و شما نگران هستید.
پزشکان، وکلا، خانواده و دوستان، همگی می‌توانند بدرفتاری با سالمندان را گزارش کنند. اگر فکر می‌کنید فردی در معرض خطر فوری است، فورا با پلیس تماس بگیرید تا کمک دریافت کنید.
سخن آخر
سالمندآزاری یک عمل منفرد یا مکرر یا عدم اقدام مناسب است که در هر رابطه‌ای که انتظار اعتماد وجود دارد رخ می‌دهد و باعث آسیب یا ناراحتی یک فرد مسن می‌شود.
این نوع خشونت نقض حقوق بشر است و شامل آزار جسمی، جنسی، روانی و عاطفی می‌شود. سواستفاده مالی و مادی، رها کردن، بی‌توجهی و از دست دادن جدی حیثیت و احترام همگی از مصادیق بدرفتاری با سالمندان است.
مراقبت از یک شخص کهنسال می‌تواند موقعیت شغلی خوب یا فعالیتی لذت‌بخش باشد تا در کنار یک شخص مسن باشید و از تجاربش استفاده کنید. اما همیشه این‌گونه نیست و گاهی ممکن است شرایط سخت شود.
پس اگر می‌خواهید از یک شخص کهنسال نگهداری کنید، با همه چالش‌های آن آشنا شوید تا دچار بدرفتاری با سالمندان نشوید.