تب در کودکان یکی از نگرانی‌های بزرگ والدین است. گاهی کودک در خواب داغ می‌شود، بی‌حال می‌شود یا پوستش قرمز و گرم به نظر می‌رسد. در این مقاله، روش‌های خانگی، طبیعی و اورژانسی برای پایین آوردن تب کودک را بررسی می‌کنیم. این راهنما به زبان ساده نوشته شده تا همه مخاطبان مجله سلامت بوران هلث بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.
تب کودک چیست و چه علائمی دارد؟
تب به این معنی است که بدن کودک در حال مبارزه با عفونت است. دمای طبیعی بدن بین ۳۶.۵ تا ۳۷.۵ درجه سانتی‌گراد است، اما اگر از ۳۸ درجه بالاتر برود، تب محسوب می‌شود.
نشانه‌های تب در کودک:
- پوست کودک داغ و قرمز است
- دست‌ها و پاهای او سردتر از بقیه بدن هستند
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی دارد
- اشتهایش کم شده
- گاهی لرز می‌کند یا عرق می‌ریزد
اگر تب بیشتر از ۳۹ درجه شد یا کودک بیهوش و خیلی بی‌حال بود، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چگونه تشخیص دهیم که تب کودک خطرناک است؟
گاهی تب یک واکنش طبیعی است، اما در بعضی موارد باید سریع اقدام کنید.
چه زمانی تب کودک خطرناک است؟
برای نوزادان زیر ۳ ماه: اگر تب ۳۸ درجه یا بالاتر باشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
برای کودکان ۳ ماه تا ۳ سال: اگر تب به ۳۹ درجه رسید و کودک بی‌حال بود، مراجعه به پزشک ضروری است.
برای کودکان بالای ۳ سال: اگر کودک همچنان فعال است، آب می‌خورد و غذا می‌خورد، جای نگرانی نیست. اما اگر بیش از ۳ روز تب داشت، پزشک باید او را بررسی کند.
چگونه دمای بدن کودک را اندازه بگیریم؟ دماسنج را زیر بغل، داخل گوش یا دهان قرار دهید و منتظر باشید تا عدد دقیق را نشان دهد. دمای دقیق‌تر از طریق دماسنج مقعدی قابل اندازه‌گیری است، اما برای استفاده از آن بهتر است با پزشک مشورت کنید.
روش‌های خانگی و طبیعی برای پایین آوردن تب کودک
گاهی نیازی به دارو نیست و می‌توان با روش‌های ساده تب را کنترل کرد.
کاهش تب با کمک کمپرس و آب ولرم
یک پارچه نرم را در آب ولرم (نه سرد) خیس کنید و روی پیشانی، دست‌ها و پاهای کودک قرار دهید.
کودک را به حمام آب ولرم ببرید، اما آب نباید سرد باشد. آب سرد باعث لرزیدن و بدتر شدن تب می‌شود.
تغذیه و مایعات مناسب برای کاهش تب
کودک باید زیاد آب و مایعات بخورد، مثل آب، دوغ، آب‌میوه طبیعی یا چای کم‌رنگ.
سوپ و غذاهای سبک مثل برنج کته و ماست به بدن کمک می‌کند زودتر تب را پایین بیاورد.
استفاده از گلاب برای کاهش تب
پارچه‌ای را به گلاب خنک آغشته کنید و روی پیشانی یا دست‌های کودک بگذارید.
بوییدن گلاب آرامش‌بخش است و ممکن است در کاهش تب و استرس کودک مؤثر باشد.
نکته: برخی افراد از “الکل” برای پایین آوردن تب استفاده می‌کنند. این روش خطرناک است و می‌تواند باعث مسمومیت کودک شود.
روش‌های اورژانسی برای پایین آوردن تب کودک
اگر تب خیلی بالا بود (بیش از ۳۹ درجه) یا کودک بی‌حال و کم‌حرف بود، این اقدامات ضروری است:
استفاده از داروهای تب‌بر (با تجویز پزشک)
استامینوفن: برای کاهش تب نوزادان و کودکان استفاده می‌شود. (دوز مناسب برای وزن کودک را از پزشک بپرسید.)
ایبوپروفن: برای کودکان بالای ۶ ماه مناسب است، اما نباید با معده خالی داده شود.
آسپرین برای کودکان ممنوع است زیرا ممکن است باعث مشکلات جدی شود.
اقدامات فوری برای تب بالا در خواب
لباس کودک را سبک کنید، اما او را در معرض باد مستقیم کولر یا پنکه قرار ندهید.
یک دستمال خنک روی پیشانی او بگذارید.
دمای اتاق را ۲۴-۲۵ درجه سانتی‌گراد نگه دارید.
برای پایین آوردن تب کودک فوراً چه کنیم؟
اگر دست‌ها و پاهای کودک سرد است، او را گرم کنید.
اگر بدنش داغ است اما لرز ندارد، لباس نازک تنش کنید.
مقدار زیادی مایعات به او بدهید.
چگونه تب کودکان را بسته به سن آن‌ها پایین بیاوریم؟
کاهش تب کودک ۵ ساله: نوشیدن آب فراوان، پوشیدن لباس نازک، استفاده از کمپرس آب ولرم
کاهش تب کودک ۷ ساله: مایعات، سوپ سبک، استراحت کافی، در صورت نیاز داروی تب‌بر
روش‌های مناسب برای نوزادان زیر ۲ سال: مراجعه فوری به پزشک، استفاده از شیر مادر برای تأمین مایعات، پوشاندن لباس نخی و سبک
سوالات متداول والدین درباره تب کودکان
- آیا خوابیدن زیاد کودک در هنگام تب خطرناک است؟
خیر، اما اگر کودک خیلی بی‌حال است و سخت بیدار می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید.
- آیا استفاده از یخ یا آب سرد برای کاهش تب توصیه می‌شود؟
خیر، این کار می‌تواند باعث شوک به بدن کودک شود. - تب ناشی از واکسن چگونه کنترل شود؟
استامینوفن با دوز مناسب، مایعات کافی و استفاده از پارچه خنک - چه خوراکی‌هایی باعث افزایش یا کاهش تب می‌شوند؟
سوپ، ماست، دوغ، آب‌میوه طبیعی و سبزیجات به کاهش تب کمک می‌کنند.
غذاهای سرخ‌کرده، شیرینی‌جات زیاد و نوشابه‌های گازدار توصیه نمی‌شوند.
نتیجه‌گیری و توصیه‌های نهایی
تب در کودکان معمولاً نشانه‌ی یک بیماری موقتی است و در بیشتر موارد با روش‌های ساده و خانگی قابل کنترل است.
آب‌رسانی، استراحت، استفاده از کمپرس ولرم و لباس‌های سبک، کلیدهای اصلی در کنترل تب کودک هستند.
اگر تب بالاتر از ۳۹ درجه بود، بیش از ۳ روز طول کشید، یا کودک بی‌حال شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.