آیا تا به حال متوجه شده‌اید که در هنگام استرس، نگرانی یا حتی بی‌حوصلگی، ناخن‌های خود را می‌جوید؟ جویدن ناخن (Onychophagia) یکی از رایج‌ترین رفتارهای تکراری مرتبط با بدن است که معمولاً از کودکی شروع شده و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. بسیاری از افراد به‌طور ناخودآگاه این رفتار را انجام می‌دهند و متوجه تأثیرات منفی آن بر سلامت جسمی و روانی خود نمی‌شوند.
طبق آمار، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کودکان، ۴۵ درصد از نوجوانان و ۲۰ درصد از بزرگسالان به جویدن ناخن عادت دارند. این رفتار می‌تواند ناشی از عوامل روان‌شناختی، عادتی و حتی بیولوژیکی باشد و در صورت عدم کنترل، منجر به آسیب جسمی، مشکلات دندانی و حتی مسائل اجتماعی شود.
در این مقاله، به بررسی علت‌های جویدن ناخن از دیدگاه روان‌شناسی، تأثیرات آن بر سلامت جسم و ذهن و پیامدهای اجتماعی این عادت پرداخته و روش‌های موثر برای ترک آن را معرفی خواهیم کرد.
علت‌های جویدن ناخن از دیدگاه روان‌شناسی
جویدن ناخن معمولاً ترکیبی از عوامل روان‌شناختی، عادتی و بیولوژیکی است. برخی افراد این رفتار را برای کاهش استرس انجام می‌دهند، برخی دیگر به‌دلیل عادت یا حتی مشکلات عصبی به این کار روی می‌آورند. در ادامه، علت‌های اصلی این رفتار را بررسی می‌کنیم.
دلایل روان‌شناختی و احساسی
اضطراب و استرس: جویدن ناخن به عنوان یک رفتار تسکین‌دهنده
- یکی از مهم‌ترین دلایل جویدن ناخن، استرس و اضطراب است. هنگامی که فرد تحت فشار روحی قرار می‌گیرد، مغز به دنبال راهی برای آرامش است و جویدن ناخن می‌تواند به‌طور ناخودآگاه نوعی مکانیسم مقابله‌ای باشد.
- این رفتار مشابه افرادی است که هنگام استرس مداد می‌جوند، پاهای خود را تکان می‌دهند یا موهایشان را می‌چرخانند.
احساس ناامنی یا کمبود اعتمادبه‌نفس
- بسیاری از افرادی که ناخن‌های خود را می‌جوند، در شرایطی هستند که احساس ناامنی یا عدم کنترل دارند.
- کودکان و نوجوانانی که در محیط‌های پرتنش یا رقابتی قرار دارند، بیشتر دچار این رفتار می‌شوند.
- گاهی اوقات این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از احساس بی‌ارزشی یا خودانتقادی بیش از حد باشد.
فشارهای محیطی و اجتماعی
- انتظارات بالا از طرف خانواده، معلمان یا محیط کار، می‌تواند باعث افزایش استرس و در نتیجه تشدید این عادت شود.
- نوجوانانی که برای عملکرد تحصیلی یا اجتماعی خود تحت فشار هستند، بیشتر به عادات تکراری مانند جویدن ناخن یا کندن پوست اطراف ناخن روی می‌آورند.
علل رفتاری و عادتی
شکل‌گیری به عنوان یک عادت ناخودآگاه در دوران کودکی
- بسیاری از کودکان به‌طور ناخودآگاه از سنین پایین شروع به جویدن ناخن می‌کنند و اگر این رفتار اصلاح نشود، تا بزرگسالی ادامه می‌یابد.
- جویدن ناخن به‌مرور از یک واکنش به استرس به یک عادت ناخودآگاه تبدیل می‌شود که حتی در مواقع عادی هم رخ می‌دهد.
تقلید از دیگران (رفتارهای الگوبرداری‌شده از خانواده یا دوستان)
- کودکان و نوجوانان معمولاً رفتارهای اطرافیان خود را تقلید می‌کنند. اگر والدین یا خواهر و برادرها این عادت را داشته باشند، احتمال پذیرش این رفتار توسط کودک بیشتر می‌شود.
احساس لذت یا آرامش از جویدن ناخن
- برای برخی افراد، جویدن ناخن به‌عنوان یک فعالیت لذت‌بخش یا آرامش‌بخش عمل می‌کند، حتی اگر خودشان متوجه آن نباشند.
نتیجه: جویدن ناخن می‌تواند از یک عادت موقتی به یک رفتار تکراری و پایدار تبدیل شود، مگر اینکه فرد آگاهانه برای ترک آن تلاش کند.
دلایل بیولوژیکی و عصبی
اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) و نقش آن در تکرار این رفتار
- برخی افراد که از اختلال وسواس فکری-عملی (Obsessive-Compulsive Disorder – OCD) رنج می‌برند، دچار رفتارهای تکراری مانند جویدن ناخن، کندن مو (Trichotillomania) یا کندن پوست (Dermatillomania) هستند.
- در این افراد، جویدن ناخن فراتر از یک عادت ساده بوده و تبدیل به یک رفتار اجباری و غیرقابل‌کنترل می‌شود.
مشکلات کنترل تکانه (Impulse Control Disorders)
- برخی افراد دچار ناتوانی در کنترل تکانه‌های رفتاری هستند. در این حالت، فرد به‌طور ناخودآگاه و بدون هیچ دلیل مشخصی ناخن‌های خود را می‌جود.
- این مشکل معمولاً در کودکانی که بیش‌فعال (ADHD) هستند یا مشکلات رفتاری دارند، بیشتر دیده می‌شود.
کمبود مواد مغذی مانند منیزیم یا ویتامین B
- برخی مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین‌های گروه B و منیزیم ممکن است باعث افزایش رفتارهای عصبی و تکانه‌ای شود.
- در این موارد، مکمل‌های تغذیه‌ای یا اصلاح رژیم غذایی می‌تواند به کاهش این رفتار کمک کند.
پیامدها و مضرات جویدن ناخن
پیامدهای جسمی
آسیب به ناخن و انگشتان (زخم، خونریزی و عفونت‌های پوستی)
- جویدن ناخن می‌تواند باعث آسیب جدی به بستر ناخن و پوست اطراف آن شود.
- این کار ممکن است باعث خونریزی، ایجاد زخم و حتی عفونت‌های باکتریایی شود.
انتقال باکتری و میکروب‌ها به دهان (افزایش خطر بیماری‌های عفونی)
- دست‌ها در طول روز با سطوح آلوده در تماس هستند و جویدن ناخن می‌تواند باکتری‌ها و ویروس‌ها را مستقیماً وارد دهان و دستگاه گوارش کند.
- این کار احتمال ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و حتی عفونت‌های گوارشی را افزایش می‌دهد.
تخریب دندان‌ها و آسیب به لثه
- جویدن ناخن می‌تواند باعث فرسایش مینای دندان، نامرتبی دندان‌ها و حتی مشکلات لثه‌ای شود.
- در بلندمدت، این عادت می‌تواند منجر به حساسیت دندانی و مشکلات جدی فک و دهان شود.
پیامدهای روانی و اجتماعی
احساس خجالت و کاهش اعتمادبه‌نفس به دلیل ظاهر نامناسب ناخن‌ها
- ناخن‌های جویده‌شده معمولاً ظاهر نامرتبی دارند و این موضوع می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس فرد تأثیر بگذارد.
- بسیاری از افراد از نشان دادن دستان خود در جمع خجالت می‌کشند.
اضطراب بیشتر به دلیل نگرانی از ترک این عادت
- فرد ممکن است به‌دلیل ناتوانی در کنترل این رفتار، دچار استرس بیشتری شود که خود این موضوع باعث تشدید جویدن ناخن می‌شود!
مشکلات ارتباطی و اجتماعی به دلیل برداشت منفی دیگران
- افراد دیگر ممکن است این رفتار را نشانه استرس، عصبی بودن یا عدم کنترل بر خود بدانند که می‌تواند بر روابط اجتماعی تأثیر منفی بگذارد.
در بخش بعدی، روش‌های درمان و ترک این عادت را بررسی خواهیم کرد. همراه ما باشید! همچنین برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر از اسکیزوفرنی کافیست وارد لینک شوید .
